ENFÂL-17

Bismillâhirrahmânirrahîm

فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَكِنَّ اللّهَ قَتَلَهُمْ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللّهَ رَمَى وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلاء حَسَناً إِنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

Fe lem taktulûhum ve lâkinnallâhe katelehum, ve mâ rameyte iz rameyte ve lâkinnallâhe ramâ, ve li yubliyel mu’minîne minhu belâen hasenâ(hasenen), innallâhe semîun alîm(alîmun).

AÇIKLAMA

Bismillâhirrahmânirrahîm

Allahû Tealâ, Bedir Savaşı'ndan bahsetmektedir. Her savaşta insanlar ölür. Bazıları başkalarını öldürdüklerini zannederler ama aslında öldüren Allah'tır.

Ölüm bir kaderdir. Bir insan, intihar etmek istese o, ölmek için harekete geçmiştir. Ölmesi de hayatta kalması da mümkündür. Ancak ölümü Allah vücuda getirir. Herkesin ölümünün; hangi gün, hangi saat ve hangi dakikada, dünya adı verilen gezegenin hangi koordinatında, hangi enlem ve boylamın kesiştiği noktada olacağı Allahû Tealâ tarafından bilinmektedir.

Tayin edilmiş olan zaman geldiğinde herkes ölecektir:

Ve bir kimsenin, Allah'ın izni olmadan ölmesi olmamıştır (olamaz), o (ölüm), süresi tayin edilmiş bir yazıdır. Ve kim dünya sevabı isterse, kendisine ondan veririz, ve kim ahiret sevabı isterse, kendisine ondan veririz. Ve şâkirleri (şükredenleri) yakında mükâfatlandıracağız.

Ölümün tahakkuku, Allah'ın vazifeli kıldığı meleklere aittir.

Sonra (Allah), bu gamın arkasından sizin üzerinize sükûnet veren bir uyku indirdi, içinizden bir grubu sarıp kaplıyordu ve diğer grup, canlarını önemsemişti (canlarının kaygısına düştüler). Allah'a karşı cahiliyye zannı ile haksız zanda bulunuyorlar: "Bu emirden bize bir şey (bir nasib) var mı?" diyorlar. (Onlara): "Muhakkak ki emirlerin hepsi Allah'ındır." de. İçlerinde sana açıklamadıkları bir şey saklıyorlar. "Bu emirden bize bir şey (bir nasib) olsaydı, burada öldürülmezdik." diyorlar. Eğer siz, evlerinizde bile olsaydınız, üzerlerine katl (öldürülmeleri) yazılmış olanlar, yatacakları (ölüp düşecekleri) yere mutlaka çıkıp giderlerdi. (Bu) Allah'ın sizin sinelerinizde olanı sınamak ve kalplerinizde olandan (şüpheden), sizi temize çıkarmak (fitneden kurtarmak) içindir. Ve Allah, sinelerde olanı en iyi bilendir.

İnsanlardan, “Savaşa gittiler, öldüler. Gitmeselerdi, ölmeyeceklerdi.” diye düşünenler de olacaktır, ama Allah'ın realitesi öyle değildir. Savaş olmasaydı bile o insanlar başka bir sebeple, ama aynı yerde ve aynı dakikada, hatta aynı saniyede öleceklerdi. Savaşta düşmanlar, insanları katletmiş, öldürmüş görünüyor ama aslında öldüren değil, öldürmeye sebebiyet verenler onlardır. Öldüren, Allah ve Allah'ın Azrail (A.S) kumandasındaki ölüm melekleridir.

Ölümde son sözü insanlar söylemez, Allah söyler. Sahâbenin birçoğu orada öldürme fiilini işlemişlerdir, ama onlar buna sebebiyet verenlerdir. Ölüm olayı, onların öldürme taleplerine dayalı olarak ölüm melekleri tarafından tamamlanmıştır. Yani öldüren, vade açısından olayı bitiren Allah'tır.

Burada Allahû Tealâ'nın sahâbeye hitabıyla, Peygamber Efendimiz (S.A.V)'e hitabı farklıdır. Bir insanın aklı, beynini kullanarak vücuduna yerden kumu almasını ve atmasını emreder, olay tahakkuk eder. Atan, o kişidir. Ama Peygamber Efendimiz (S.A.V) için olay öyle değildir. Atan, O değildir. Allahû Tealâ her an O'na tecelli etmekteydi. Huzur namazının imamı olan resûller, seçim hakkının, dilediklerini yapmak yetkisinin sahibi değillerdir. Çünkü Allah, onlara tasarruf eder. Bu sebeple yaptıklarından sorumlu değillerdir.

Peygamber Efendimiz (S.A.V), kendinden bir şey söylemez. Allahû Tealâ ne söyletirse, onu söyler. O, kendiliğinden bir şey yapmaz. Allah ne yaptırırsa, onu yapar. Öyleyse her an Allah'ın tasarrufu altında olan bir Peygamber... Ve yerden bir avuç kum alıp attığında, herkes görmüş, Allahû Tealâ diyor ki: “Hayır, sen atmadın, Biz attık.”

Sahâbe öldürmüş, herkes görmüş. Ölümü gerçekleştiren ise, Allah ve melekleridir. Allah'ın sahâbeye söylediği şeyle, Peygamber Efendimiz (S.A.V)'e söylediği şey birbirine hiç benzememektedir. Sahâbe bunu kendi iradeleriyle, Peygamber Efendimiz (S.A.V), Allah'ın tasarrufunda yapmıştır. İki olay birbirinden tamamen farklıdır.

Ve Allahû Tealâ, sahâbeyi ahsen belâlarla sınamıştır. Belâ, imtihan anlamına gelir. Gâlibiyetle biten bir savaş, bir belâ, bir imtihan. Çünkü Allahû Tealâ'nın vücuda getirdiği, Allah'ın emriyle olan, birçok seferinde de Allah'ın meleklerinin de yardımıyla olan ahsen bir imtihandır.